KONKORDATO SÜRECİNDE GEÇİCİ VE KESİN MÜHLET
İcra ve iflas kanunumuz , elinde olmayan sebeplerle işleri iyi gitmeyen ve mali durumu bozulmuş olan borçluları korumak için konkordato kurumunu düzenlemiştir. Konkordato, gerçek anlamda bir takip yolu değildir. Aksine konkordato olağan takip yollarının uygulanmasını engelleyerek borçlunun olası takiplerden de kurtulmasını sağlamaya yönelmiş, özellikle iflasların önüne geçmeyi amaçlayan bir hukuksal kurumdur. Mali durumu bozulan borçluya, bu durumdan kurtulması için konkordato düzenlemesi çerçevesinde geçici ve kesin olmak üzere iki tip süre tanınmaktadır.
1.Geçici Mühlet
Konkordato sürecinin başlayabilmesi için borçlunun veya borçlunun iflasını isteyebilecek alacaklılardan birinin, İcra İflas Kanunu madde 286 da belirtilen belgeleri de içeren dilekçesini Asliye Ticaret Mahkemesine sunarak konkordato talebinin kabul edilmesi hususunda bir başvuru yapması gereklidir.
İİK madde 86 düzenlenen belgeler şunlardır;
-Konkordato ön projesi
-Borçlunun malvarlığı durumunu gösteren belgeler
-Alacaklıları, alacak miktarlarını ve alacaklıların imtiyaz durumunu gösteren liste
-Karşılaştırmalı yarar tablosu
-Finansal analiz raporları ile dayanakları
Konkordato istemi üzerine mahkeme İİK m. 286’ daki belgelerin eksiksiz olduğunu tespit ettikten sonra borçluya derhal üç aylık geçici bir mühlet verir. Mahkeme geçici mühlet kararıyla birlikte konkordatonun başarıya ulaşmasının mümkün olup olmadığının yakından incelenmesi amacıyla konkordato komiseri görevlendirir (İİK m. 287/3). Verilen bu geçici mühlet, borçlunun veya komiserin talebiyle iki ay daha uzatılabilir (İİK m. 287/4).
Mahkeme tarafından geçici mühlet kararının verilmesiyle bu karar ticaret sicil gazetesinde ve Basın-İlan Kurumu’nun resmi ilan portalında ilan edilir. Alacaklılar, ilandan itibaren 7 günlük kesin süre içerisinde konkordato mühleti verilmesini gerektiren bir durumun bulunmadığı sebebiyle mahkemeden konkordato isteminin reddini isteyebilirler.
Sonuçları
Mahkeme, geçici mühlet kararıyla birlikte konkordatonun başarıya ulaşmasının mümkün olup olmadığının yakından incelenmesi amacıyla bir geçici konkordato komiseri görevlendirir. Aynı zamanda İİK madde 297/2 de ki düzenlemelerde dahil olmak üzere borçlunun malvarlığının muhafazası için gerekli gördüğü bütün tedbirleri alır.
İİK madde 297/2 göre;
- Borçlu, komiserin nezareti altında işlerine devam edebilir. Şu kadar ki, mühlet kararı verirken veya mühlet içinde mahkeme, bazı işlemlerin geçerli olarak ancak komiserin izni ile yapılmasına veya borçlunun yerine komiserin işletmenin faaliyetini devam ettirmesine karar verebilir.
- Borçlu, mahkemenin izni dışında mühlet kararından itibaren rehin tesis edemez, kefil olamaz, taşınmaz ve işletmenin devamlı tesisatını kısmen dahi olsa devredemez, takyit edemez ve ivazsız tasarruflarda bulunamaz. Aksi hâlde yapılan işlemler hükümsüzdür. Mahkeme bu işlemler hakkında karar vermeden önce komiserin ve alacaklılar kurulunun görüşünü almak zorundadır.
- Borçlu bu hükme yahut komiserin ihtarlarına aykırı davranırsa mahkeme, borçlunun malları üzerindeki tasarruf yetkisini kaldırabilir veya 292 nci madde çerçevesinde karar verir.
- Birinci ve üçüncü fıkra kapsamında alınan kararlar 288 inci madde uyarınca ilân edilir ve ilgili yerlere bildirilir.
Geçici mühlet kararıyla birlikte, 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsili Usulü Hakkında Kanuna (AATUHK)57 göre yapılan takipler de dâhil olmak üzere hiçbir takip yapılamaz ve önceden başlamış takipler durur (İİK m. 294/1). Ayrıca ihtiyati tedbir ve ihtiyati haciz kararları da uygulanmaz ve bir takip muamelesi ile kesilebilen zamanaşımı ile hak düşüren süreler de işlemez (İİK m. 294/1) İşçi ve nafaka alacakları için takip yasağı öngörülmemiştir.
2.Kesin Mühlet
Mahkeme tarafından kesim mühlet verilebilmesi için “Konkordatonun Başarıyla Ulaşmasının Mümkün Olması” gerekir.(İİK M.289/3)
Hâkim, kesin mühlet hakkındaki kararını geçici mühlet içerisinde verir(İİK m. 289/I).
Mahkeme geçici mühlet kararıyla birlikte konkordatonun başarıya ulaşmasının mümkün olup olmadığının yakından incelenmesi amacıyla konkordato komiseri görevlendirir. Komiser geçici mühlet içerisinde konkordatonun başarıya ulaşma ihtimalinin olup olmadığı konusunda mahkemeye bir rapor sunar. Mahkeme, komiserin verdiği raporu ve alacaklıların da itirazlarını dikkate alarak, borçlunun teklif etmiş olduğu konkordato şartlarına göre borçlarını ödeme ihtimalinin olduğu ve teklif edilen konkordatonun borçlunun ödeme kabiliyetine tekrar kavuşma amacına hizmet ettiği yolunda bir kanaate ulaşırsa, kesin mühlete hükmeder. Mühlet kararı verildiği anda etkilerini gösterir.
İİK m. 289/III uyarınca mahkeme tarafından, konkordatonun başarıya ulaşmasının mümkün olduğunun anlaşılması hâlinde, borçluya bir yıllık kesin mühlet verilir. Bu süre altı aya kadar uzatılabilir. Uzatma talebini komiser veya borçlu yapabilir. Ancak borçlunun uzatma talebinde bulunması durumunda komiserin de görüşü alınır. Her iki halde de uzatma talebi kesin mühletin sona ermesinden önce yapılır ve varsa alacaklılar kurulunun görüşü de alınır (İİK m. 289/5)
Kesin mühlet talebinin kabulü ile mühletin kaldırılması talebinin reddine karşı kanun yoluna başvurulamaz. (İİK m.293/I)
Sonuçları
Geçici mühlet kesin mühletin sonuçlarını doğurur(İİK m. 288/I). Dolayısıyla yukarıda geçici mühleti anlatırken kesin mühletin sonuçlarından da bahsetmiş bulunduk.
Avukat Şeyma ÇELİK
KAYNAKÇA :
Konkordato Sürecinde Mühlet, Murat BESEN – Orkun TAT
Bir Yeniden Yapılandırma Kurumu Olarak Konkordato Başvurusu, Geçici Mühlet Ve Gerekçeleri, Suphi ASLANOĞLU – Ayşe Duygu ÖZALP – Ali Rıza ÖZALP
İcra ve İflas Hukuku, Ümit KAYMAK
